شمال نیوز: مهاجران سفید ! به روستای ما خوش آمدید . قدم تان روی چشم " وُزَرامحله " .
بعد از کیلومترها پرواز ، می دانیم که حالا بالهای خسته تان دمی رمق می خواهند . تالابی را می خواهند که در آن شناکنان ، غبارسفر را از جان و تن بشویند . سرزمینی را که آدم هایش ، معنای مسافر و مامن امن را بدانند .
از همان پاییز که فریاد آمدنتان در گوش شهر و روستای ما پیچید ، کودکانمان تصویر شما را در دفترهای نقاشی خود رسم کردند و مردمان مهربانمان هربار چشم شان را به آسمان دوختند تا پرواز دسته جمعی تان را به تماشا بنشینند .
ای پرندگان زیبا ، حالا که کیلومترها را پشت سر گذاشته اید و به میهمانی روستای ما آمده اید ، آب و هوای سبز شمال گوارای وجودتان باد .
هرچند هیچ جای دنیا ، خانه نمی شود و اینجا هم سیبری شما نیست اما ما حرمت همسایه را می شناسیم . آزادانه پرواز کنید ، بال بشوئید و شنا کنید که ما پرنده ها را دوست داریم و با آفریده های پروردگارمان در صلح هستیم . ما اینجا حضور شما را دوست داریم .
هر پاییز ما به انتظار آمدنتان هستیم تا گله گله روی بام روستایمان به پرواز درآئید و فریادکشان رسیدنتان را خبر دهید .
ای قوهای مهاجر بیائید و اوج بگیرید و گاه گردن بلندتان را در آب بکشانید که ما دیرزمانیست برای دیدن شما و شادی هایتان چشم براه بودیم .
باز پرهای روشن تان را باز و بسته کنید و با منقارتان ، آرام آرام آب بنوشید و غذایتان را شکار کنید . باز دنیایتان را در روستای ما به پا کنید و زندگی جمعی تان را فریاد بکشید .
باز در همسایگی ما صبح و ظهر و عصر پرواز کنید و در انبوه نگاه عاشق ما ، جولان بدهید .
پرواز 3 هزار کیلومتری قوها تا سرخرود
کارشناس پرندگان اداره کل محیط زیست مازندران می گوید : منطقه سرخرود از سال 1381 به لحاظ تجمع پرندگان در آنجا از مناطق مهم تالابی شناخته شد و در سال 1382 بدلیل دارا بودن معیارهای کنوانسیون رامسر بعنوان دومین تالاب مازندران و بیست و دومین تالاب کشور به ثبت رسید .
کوروس ربیعی در گفتگو با خبرنگار ما می افزاید : پس از برف و یخبندان سال 86 قوها دامنه مهاجرت خود به عرصه های پایین تر را گسترش دادند و به " وُزَرامحله " سرخرود آمده و این مکان رابعنوان یک سایت زمستانه پیدا و انتخاب نمودند .
وی نقش مردم را در مدیریت تالاب مهم می خواند و یاداور می شود : پرندگان هرکجا امن باشد را بعنوان سکونتگاه انتخاب می کنند و در سرخرود نیز نوعی مدیریت مشارکت محلی صورت گرفته و جوامع محلی الگوی مدیریتی را در آنجا اجرا نمودند .
کارشناس پرندگان اداره کل محیط زیست مازندران با اشاره به اینکه تالاب در یک محیط غرقاب شکل می گیرد ، می گوید : تالاب سرخرود ، اراضی کشاورزیست که در پاییز و زمستان غرقاب می باشد و بدلیل فراهم بودن شرایط تغذیه ، وجود بقایای کشاورزی و یخ نزدن آب ، محل امنی برای تجمع قوهاست.
ربیعی با بیان اینکه قوها پرنده های اجتماعی بوده و وارد سکونتگاههای اجتماعی می شود ، تصریح می کند : در سرخرود مردم قوها را میهمان خود می دانند و به آنان احترام می گذارند .
وی با اشاره به اینکه قوها مهاجرت را بصورت تدریجی انجام می دهند ، می افزاید : این پرندگان ، مهاجرین نامنظمی هستند که با توجه به آب و هوای مسیر مهاجرت ، در مکان های امن سکونت می کنند .
این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه قوها از یکهزار تا 3 هزار کیلومتر پرواز می کنند ، می گوید: قوها بزرگ ترین و سنگین وزن ترین پرندگان پروازی مهاجری هستند که قابلیت و قدرت پروازی خوبی داشته و به مناطق وسیع و پرآب مهاجرت و بصورت گله ای و اجتماعی زندگی می کنند .
مهاجرت قوها در 5 کریدور پروازی
ربیعی به وجود 2 نوع قوی فریادکش و گنگ اشاره می کند و می گوید : در سال گذشته مازندران میزبان 10 هزار قو شامل 8هزار فریادکش و 2هزار گنگ بوده که بیشترین آنها در سرخرود و میانکاله سکونت داشتند .
وی یاداور می شود : زیستگاه اصلی قوهای مهاجر در سرخرود و میانکاله می باشد و جمعیت های پراکنده ای نیز در آب بندان ها و حوزه های دیگر شامل زرین کلا ، میستان و انارمرز جویبار ، سیدمحله ساری ، آغوزبن ، مرزآباد و رمنت بابل و آب بندان " بابلسر" و "روشندان" شهرستان بابلسر را شاهد می باشیم .
کارشناس پرندگان اداره کل محیط زیست مازندران با اشاره به اینکه قوها دارای 5 جمعیت مهاجرتی هستند ، می افزاید : یکی از این جمعیت ها در حوزه دریای خزر و آسیای مرکزی بوده که جوجه آوری را در غرب سیبری داشته و برای زمستان گذرانی به تالاب های حوزه دریای خزر می آیند .
ربیعی اضافه می کند : جعیت های دیگر قوها شامل شرق آسیا ، حوزه دریای سیاه و شرق مدیترانه ، ایسلند و شمال غرب اروپا می باشد .
وی با بیان اینکه مهاجرت قوها از آبان ماه آغاز و پیک جمعیت آنان را در اواخر آذرماه شاهد هستیم ، ادامه می دهد : قوها به تدریج از اسفندماه بازگشت به سیبری را آغاز اما برخی از آنان تا اردیبهشت ماه در میانکاله حضور دارند و دیرتر از همه بازمی گردند .
زمستانی اجتماعی ، بهاری خانوادگی
این کارشناس محیط زیست با اشاره به اینکه قوها در زمستان بصورت اجتماعی و در بهار به صورت جفت جفت زندگی می کنند ، می گوید : وفاداری قوها زبانزد بوده و تنها یک جفت را برای طول حیات خود انتخاب می کنند .
ربیعی می افزاید : در فصل بهار قوها قلمرو اختصاصی داشته و در بوته زارها و مرداب هایی که دارای پوشش هستند آشیانه های کوچک برپا می کنند .
وی اضافه می کند : قوها بطور متوسط 3 تا 5 تخم می گذارند و پس از دوره 36 روزه جوجه ها بدنیا می آیند و بعد از 4 تا 5 ماه قابلیت پرواز دارند .
کارشناس پرندگان اداره کل محیط زیست مازندران با بیان اینکه قوها به آب وابسته می باشند ، می گوید : بعلت حضور مستمر قوها در یک مکان ، بقایای گیاهی از بین می رود و آنان دچار کمبود غذا می شوند که در این راستا امسال بالغ بر 20 تن غذا در اختیارشان قرار گرفت .
ربیعی با اشاره به اینکه امسال تنها شاهد مرگ 3 قو بودیم ، یاداور می شود : این میزان مرگ طبیعی بوده و قابل توجه نمی باشد .
وی خاطرنشان می کند : تمام تلاش ما این است که مدیریت قوها را بصورت متمرکز انجام داده تا جمعیت اصلی در سرخرود اسکان یافته و از اختلالات زیستگاهی جلوگیری گردد .
ربیعی در پایان می گوید : اگر همکاری ، حضور و مهربانی مردم نباشند هرگز محیط زیست حفظ نمی شود و ما برای حفظ محیط زیست ، دست مردم و تشکل ها را به گرمی می فشاریم .
گزارش حسین احمدی – رقیه توسلی